Το αλάτι ένα μπαχαρικό τόσο κοινό, τόσο εύκολο να το αποκτήσουμε και τόσο φθηνό που δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι η ιστορία του είναι συνυφασμένη με την ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού.
Από πολύ νωρίς είχε γίνει γνωστή στον άνθρωπο η χρήση του αλατιού ως συντηρητικού, πράγμα που συνέβαλε στη διατήρηση των τροφίμων (κρέατα, ψάρια, τυριά, ελιές κ.λπ.) και βοήθησε στις μεγάλες μετακινήσεις, αφού πλέον είχε βρεθεί ο τρόπος να συντηρούνται οι τροφές επί μακρόν.
Κατά τους αρχαίους Έλληνες συμβολίζει τη φιλία και την αλληλεγγύη. Με αυτό επισφράγιζαν τις συμφωνίες τους. Επίσης το χρησιμοποιούσαν στις θυσίες και στις προσφορές τους προς τους θεούς. Έτσι, είχαν τη συνήθεια να σκορπίζουν αλάτι σε αγρούς που αφιέρωναν στους θεούς τους. Το αλάτι αναφέρεται σε πολλές ελληνικές παροιμίες: «άλας και τράπεζαν μη παραβαίνειν» «μαζί φάγαμε ψωμί κι αλάτι», δηλαδή συνδεθήκαμε στενά, «σε ξένο φαΐ αλάτι μη ρίχνεις», δηλαδή μην ανακατεύεσαι σε ξένες υποθέσεις, «τον έκανε τ’ αλατιού», δηλαδή τον διελυσε..
Μέχρι σήμερα έχουν διατηρηθεί αρκετές προλήψεις σχετικά με το αλάτι. Π.χ. δε δανείζουν αλάτι οι χωρικοί, γιατί πιστεύουν ότι «ψοφάνε τα ζωντανά». Επίσης αποφεύγουν να χύσουν αλάτι από την αλατιέρα
Στην Αρχαία Ρώμη, το αλάτι λειτουργούσε ως νόμισμα και η ανταλλακτική του αξία ίσχυε και σε πολλές άλλες περιοχές και περιόδους. Η αξία του υπήρξε πολύ μεγάλη και για να την αντιληφθεί κανείς αρκεί να αναλογιστεί πως η αγγλική λέξη για το μισθό «salary», προέρχεται από τη λατινική «salarium» που σημαίνει πληρωμή με αλάτι (sale είναι το αλάτι στα λατινικά).
Στις Ασιατικές χώρες ανταλλασσόταν το βάρος του σε χρυσάφι. Αυτό δικαιολογεί το μεγάλο αριθμό πολέμων που έχουν ξεσπάσει στην ανθρώπινη ιστορία για την αποκλειστική εκμετάλλευση και διάθεση αλατιού.
Οι Αιγύπτιοι ήταν οι πρώτοι που αντιλήφθηκαν τις δυνατότητες συντήρησης του αλατιού. Το νάτριο αντλεί τα βακτήρια που προκαλούν υγρασία από τα τρόφιμα, ξηραίνοντάς τα και καθιστώντας δυνατή την αποθήκευση του κρέατος χωρίς ψύξη για παρατεταμένες χρονικές περιόδους. Λιχουδιές, όπως το σύγχρονο ζαμπόν Πάρμα, ο σολομός μαρινέ, η μπρεζάολα και η baccala είναι όλα αποτέλεσμα της συντήρησης του αλατιού. Ωστόσο, η συντήρηση δεν περιοριζόταν στο κρέας, καθώς οι μούμιες συντηρούνταν επίσης στο αλάτι. Στην πραγματικότητα, όταν οι μούμιες αποστέλλονταν στο Νείλο ως φορτίο, τοποθετούνταν στο μέρος με το «αλατισμένο κρέας».
Πώς έπαιρναν οι αρχαίοι λαοί το αλάτι τους; Η επαρχία Shangxi της Κίνας έχει μια αλυκή, την Γιουντσένγκ και υπολογίζεται ότι οι πόλεμοι που έγιναν για τον έλεγχο των αποθεμάτων του αλατιού ξεκίνησαν ήδη από το 6000 π.Χ. Το αλάτι συγκεντρωνόταν από τη λίμνη κατά τη διάρκεια της ξηρής περιόδου, όταν εξατμιζόταν το νερό και τα διαμερίσματα του αλατιού εκτίθεντο. Οι Αιγύπτιοι έπαιρναν το αλάτι τους από τα έλη του Νείλου, ενώ οι πρώτες βρετανικές πόλεις συγκεντρώνονταν γύρω από πηγές αλατιού. Στην πραγματικότητα, η κατάληξη «wich» στα αγγλικά τοπωνύμια όπως Middlewich και Norwich σχετίζεται με τους τομείς όπου το αλάτι εργασίας ήταν μια κοινή πρακτική.
Ακόμα και στην αμερικανική ιστορία, πολλές σοβαρές αποφάσεις ελήφθησαν από το αλάτι. Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, το αλάτι ήταν ένα πολύτιμο αγαθό, που χρησιμοποιούνταν όχι μόνο για φαγητό αλλά και για βυρσοδεψία, τη βαφή ρούχων και τη συντήρηση μερίδων των στρατευμάτων. Ο Πρόεδρος της Συνομοσπονδίας, Jefferson Davis είχε προσφέρει ακόμη και απαλλαγή από τη στρατιωτική υπηρεσία σε οποιονδήποτε ήταν διατεθειμένος να εργαστεί για την παραγωγή αλατιού στην ακτή. Ο ωκεανός ήταν η μόνη αξιόπιστη πηγή αλατιού για τον Νότο δεδομένου ότι οι εσωτερικές εγκαταστάσεις παραγωγής ήταν τόσο πολύτιμες που είχαν γίνει νωρίς στόχος επιθέσεων της Ενωσης.
Η ιστορία του αλατιού έρχεται να μας θυμίσει ότι η φύση μας δίνει τους θησαυρούς της για να έχουμε την απόλυτη ισορροπία στην καθημερινότητα μας.
Αλάτι λοιπόν απλά ένα μπαχαρικό ή ένας σύμμαχος καθημερινής ορθής ζωής?
Πηγές: https://www.agrocapital.gr
https://sites.google.com/site/alatialykes
